Chia sẻ công thức và hướng dẫn chi tiết cách ủ chua thức ăn cho bò, lợn

  Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ chia sẻ công thức và hướng dẫn chi tiết cách ủ chua thức ăn cho bò, lợn để bà con chăn nuôi áp dụng được hiệu quả nhất.

Ưu điểm của phương pháp ủ chua.

• Tận dụng được nguồn nguyên liệu phế phẩm nông nghiệp, có sẵn tại địa phương: Thân lá ngô, thân lá lạc
• Nâng cao hàm lượng chất dinh dưỡng (hàm lượng đạm, khoáng, vitamin) trong thức ăn nhờ hoạt động của vi sinh vật.
• Thức ăn ủ chua không có độc tố, mùi thơm, vị hơi chua (axit lactic), giúp gia súc ăn ngon miệng, tăng tỷ lệ tiêu hóa, tăng sức đề kháng, sinh sản tốt.
• Chi phí chế biến thức ăn thấp, giảm công đun nấu, dễ áp dụng với mọi quy mô chăn nuôi.
• Thời gian bảo quản lâu dài (3 – 6 tháng).

1. Các nguyên tắc của phương pháp ủ chua

  Ủ chua là quá trình lên men thức ăn thô, xanh: cỏ voi tươi; thân, lá cây lạc; cây ngô,… trong môi trường yếm khí. Vì vậy, điều kiện đầu tiên cho quá trình này là làm giảm tối đa lượng không khí có trong khối thức ăn ủ. Điều này có thể đạt được bằng cách lèn chặt để đẩy hết không khí trong bao ủ ra ngoài và buộc chặt bao (phải được duy trì trong suốt thời gian bảo quản và sử dụng thức ăn ủ).

⇨ Giới thiệu hàm lượng nước của một số nguyên liệu thức ăn xanh.

Nguyên liệu	Hàm lượng nước
Dây lá khoai lang	86-91%
Bèo tây	92,4-94%
Lá bắp cải già	89%
Lá su hào già	85,5%

(Nguồn: Viện chăn nuôi, 2001)

- Với các loại thức ăn thô, xanh có hàm lượng nước cao nên trước khi ủ chua phải phơi héo để giảm tỷ lệ nước, tạo điều kiện thích hợp cho các vi sinh vật hoạt động lên men và tránh hiện tượng thối.

- Tỷ lệ nước giảm, thích hợp trong quá trình phơi héo lên là 40 - 45%.

- Sử dụng muối ăn, rỉ mật và một số các loại tinh bột (cám gạo, bột ngô, bột

sắn) để ủ chua, nhằm cung cấp các chất dinh dưỡng ban đầu cho các loài vi sinh vật, giúp chúng sinh trưởng, phát triển và bắt đầu quá trình lên men nhanh, làm giảm nhanh độ pH và làm ngừng quá trình hô hấp sớm nhất. Ngoài ra, các loại tinh bột kể trên còn đóng vai trò là chất hấp thụ nước, làm tăng hàm lượng vật chất khô cho thức ăn ủ.

2. Quy trình ủ chua dây lá khoai lang, ngọn lạc, lá sắn và các loại rau khác

⇨ Công đoạn chọn và băm nguyên liệu

- Dùng máy chế biến thức ăn chăn nuôi mini 3A, băm nhỏ nguyên liệu. Trong quá trình băm loại bỏ dây lá già, vàng, thối ủng hoặc lá thân khô.
⇨ Xem chi tiết Máy chế biến thức ăn chăn nuôi mini 3A

- Lưu ý: Nên thu cắt dây khoai lang hoặc ngọn, lá cây lạc vào cuối ngày hôm trước để tránh ướt do nước mưa hoặc sương đêm (thức ăn xanh ướt dễ bị thối). Và thuận tiện hơn trong việc băm nguyên liệu vào buổi sáng sớm, để sau đó đưa ra phơi héo. Nếu chưa băm và chưa phơi kịp thì phải rải đều thành lớp mỏng trên sân, hè, nền nhà để tránh nguyên liệu hô hấp của lá cây sẽ làm hao hụt chất dinh dưỡng.

⇨ Công đoạn phơi héo nguyên liệu

  Phơi héo là một bước rất quan trọng để làm giảm hàm lượng nước của những loại dây lá, rau, bèo có chứa nhiều nước như các loại đã giới thiệu ở bảng

  Phải tiến hành phơi ngay sau khi băm để tránh thất thoát chất dinh dưỡng do quá trình hô hấp.

  Trong quá trình phơi héo, bà con đảo đều để nguyên liệu héo nhanh và héo đều. Phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, khối lượng và độ dày của nguyên liệu phơi, thời gian phơi có thể kéo dài từ 1-4 giờ để giảm 40-45% nước.

- Ví dụ: có 100 kg dây lá khoai lang tươi, sau khi phơi héo với mức độ thích hợp, lượng nước hao hụt là 40- 45 Kg, còn lại 55- 60 Kg dây lá héo.

Sau khi phơi héo xong, thu nguyên liệu để vào chỗ râm, mát cho nguội hẳn rồi mới tiến hành cân và ủ. Không phải phơi héo lá sắn và ngọn lá lạc vì những nguyên liệu này có chứa ít nước hơn (Hàm lượng nước trong lá sắn tươi là 74,26%, và của ngọn lá lạc là 79,25%).

⇨ Công đoạn cân nguyên liệu

Cân dây lá đã băm nhỏ và phơi héo rồi tính toán và cân khối lượng cần

thiết của các phụ gia (tinh bột và muối) theo công thức 1.

Sau khi cân, để riêng các loại nguyên liệu.

Công thức 1: 100 Kg dây lá héo đã băm nhỏ + 5 Kg mật hay rỉ đường +  10 Kg cám gạo + 0, 5 Kg muối.

Chú ý: Nếu không có sẵn cám gạo thì có thể dùng bột ngô hoặc bột sắn để thay thế.

⇨ Công đoạn đảo trộn

- Bước 1: Trộn tinh bột (cám gạo hoặc bột ngô hoặc bột sắn) với muối để cho các hạt muối được tơi ra và phân phối đều trong khối thức ăn ủ, tạo môi trường có độ mặn đều cho quần thể vi sinh vật.

- Bước 2: Sau đó trộn đều nguyên liệu đã băm với hỗn hợp tinh bột, rỉ mật và muối ăn. Thực hiện bằng tay, nếu trộn và ủ nhiều thì có thể dùng xẻng.

⇨ Công đoạn đóng bao, lèn chặt

  Hỗn hợp nguyên liệu ủ được cho vào bao có hai lớp: bao ni lông ở trong và bao dứa ở ngoài. Như đã nêu ở trên, bao ni lông có tác dụng duy trì điều kiện yếm khí. Bao dứa có tác dụng chịu tải cho khối thức ăn ủ khi di chuyển và bảo vệ bao ni lông không bị thủng, rách (nếu bao ni lông bị thủng, không khí lọt vào là thức ăn ủ sẽ bị hỏng). Theo kinh nghiệm, bà con nên dùng bao có kích thước đủ chứa được 25-30 Kg thức ăn ủ (thuận tiện cho gia súc ăn và không làm giảm chất lượng thức ăn ủ).

  Dùng tay bốc hoặc dùng xẻng xúc hỗn hợp thức ăn ủ cho vào bao. Sau đó dùng bàn tay hoặc bàn chân lèn chặt để ép không khí trong khối thức ăn ủ ra ngoài. Thực hiện từng lớp dầy 10- 15 cm như vậy cho đến khi đầy bao hoặc hết nguyên liệu.

  Chú ý, bà con cho nguyên liệu gần đầy bao (cách miệng bao 15 cm) và buộc chặt. Viết lên bao ngày, tháng ủ và nguyên liệu ủ để biết loại thức ăn ủ trong bao và thời gian có thể sử dụng.

  Bà con có thể ủ thức ăn cho vật nuôi trong thùng phuy, chum, vại hoặc những ô bể xây. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp vẫn phải dùng bao ni lông để đựng ở trong để đảm bảo điều kiện yếm khí trong suốt thời gian ủ.

⇨ Cất giữ và bảo quản bao thức ăn xanh đã ủ

Cất giữ các bao thức ăn ủ chua ở nơi khô ráo, thoáng mát, cao, tránh để chuột, bọ cắn rách, thủng bao. Nếu bao bị thủng, thức ăn ủ sẽ bị thối hoặc mốc trắng.

Lưu ý: Kiểm tra thường xuyên các bao thức ăn ủ trong 3-4 ngày đầu sau khi ủ. Nếu thấy hiện tượng bao bị căng đầy không khí thì phải mở ra, lèn chặt  lại để đẩy hết không khí ra, sau đó buộc lại bao.

Share on Google Plus

About Khomay3A

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.